“Dit is niet langer de wijk van de oude, vieze mannetjes” - De Marollen

Voor het eerste echte blogbericht leek het me interessant om de evolutie van de oudste volksbuurt van Brussel, de Marollen eens nader te bekijken. Het uitgangspunt was hiervoor de massale trek van de arme arbeiders naar de grote steden, waar Brussel zeker één van is.

 

Situering Marollen

 

Deze volksbuurt is gelegen tussen het Justitiepaleis en het Zuidstation. In deze buurt kan je momenteel nog veel daklozen tegenkomen, vooral in de buurt van het station. 

 

In het begin bestond deze buurt uit een kapel (Kapellekerk) en enkele woningen van ambachtslui. Er werd ook een leprozerie (Sint-Pietershospitaal) opgeicht.

 

In de middeleeuwen lag deze buurt net buiten de eerste omwalling van de stad Brussel. De buurt zelf was vooral een plaats waar de gebannen armen leefden. De omwalling was in feite opgericht om de vijand op afstand te houden, maar deze werd echter meer en meer gebruikt om de armen op afstand te houden. De arbeiders mochten binnen de stadsomwalling komen om hun werk uit te voeren, maar moesten deze bij zonsondergang terug verlaten.

 

In de 17de eeuw begonnen de verschillende kloosterorden (brigittinen, kapucijnen, apostolinnen) de armoede te zien in deze buurt en kwamen zich hier dan ook vestigen. Het waren niet alleen de armen die in de omwalling terecht kwamen, ook de zieken werden daar gehuisvest. Deze werden opgevangen door de Zusters van het 'Mariam Colentes'-klooster. Vandaar ook de naam van de buurt: Marollen.

 

In de 19de eeuw kwamen de Dochters van Liefde zich vestigen. Zij zouden in eerste instantie de zorg voor weeskinderen op zich nemen, maar na een bepaalde tijd stonden ze ook in voor de huisvesting van kansarme gezinnen. In dezelfde periode werd het Justitiepaleis gebouwd. Dit was het grootste gebouw van Europa, maar dit bracht een groot probleem mee voor de beurt. Er kwamen onteigeningen van woningen, maar door de slechte kwaliteit van deze eigendommen, was de vergoeding voor de onteigeningen van de overheid zeer klein. Dit was de zoveelste tegenslag voor de armere klasse in de bevolking van Brussel.

Justitiepaleis Brussel

Vanaf het begin van de 20ste eeuw waren er terug onlusten in de buurt. De oorzaak hiervoor was het feit dat de inwoners een algemeen stemrecht wilden. Hierdoor waren er dan ook vele stakingen en relletjes.

Er was ook in deze periode een groter probleem, de overbevolking van de buurt. Hierdoor nam de armoede dan ook enorm toe. Het kwam zelfs zo ver dat de minstbedeelden in sommige cafés bleven overnachten.

In het begin van de 20ste eeuw werden de eerste sociale woonhuizen gebouwd. Dit was de oplossing voor het huisvestingsprobleem. In 1959 werd dit initiatief nog verder uitgebouwd door de oprichting van de sociale blokken.

Sociale woonblokken 'Marollen'

Nog altijd waren de problemen echter niet van de baan, want in 1969 moesten er terug een aantal woningen plaatsmaken voor de uitbreiding van het Justitiepaleis. Dit maal waren de inwoners echter vastberaden en vormden ze een comité die zich zou verzetten tegen de verschillende overheden. Dit comité droeg de naam 'Bataille des Marolles'. Zij zorgden voor een nieuw project in de Marollen: de volledige renovatie van de volksbuurt. 

'Bataille des Marolles'

In 1989 echter werden er toch bewoners op straat gezet voor de uitbreiding van de handelsza­ken. Er was voor geen vervangwoning gezorgd en de inwoners kwamen op straat terecht. Na deze zet van de overheid besloten de inwoners om als protest op straat te slapen. Ze kregen hierbij de steun van syndi­calisten en priesters.

In 1990 was het dan eindelijk zover en zou de start gegeven worden tot het opfrissen van deze buurt met het bouwen van nieuwe woningen. Dit project is afgeslopen sinds 2000, maar had als gevolg een stijging van de huurprijzen.

Tegenwoordig is in deze oude volksbuurt dan ook een echte opmars begonnen en ze zijn uit een groot dal geklommen. Je vindt er nu geen straatbeeld meer vol zwervers en drugsdealers. 50% van de inwoners leeft wel nog van een vervangingsinkomen.

Volgens mij zijn de Marollen dan ook een perfect voorbeeld van de evolutie van een arme buurt tot een goed functionerende buurt. Je ziet ook dat er in zo'n volkse buurt een goede samenhang is tussen de inwoners waardoor ze samen sterk waren in de jaren 80. Uit de evolutie van de buurt kan je ook constateren dat de huisvesting belangrijk is, want met de oprichting van de sociale woonblokken werd er toch een enorme stap vooruit gezet in deze regio.

De Marollen in de media:

• La bataille des Marolles (De slag om de Marollen) - Film
• Het leven zoals het is: De Marollen - Realityreeks
• Fragment 1
• Fragment 2